Gordel van geweld
Overleven in Indië, een familiekroniek
Een jongeman uit Ede ontvlucht in 1932 de crisis in Nederland en wordt soldaat in Nederlands-Indië. Hij vindt daar zijn vrouw, wordt vader en neemt zich voor om ‘uitmuntend militair’ te worden. Dan vallen in 1942 de Japanners aan en stort het trotse Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger (KNIL) in. Het is het begin van een chaotische, gewelddadige periode waarin man en vrouw elkaar uit het oog verliezen. Vader verricht dwangarbeid aan de Birmaspoorlijn, moeder en kinderen overleven ternauwernood de Jappenkampen. Uiteindelijk, na veel omzwervingen, vindt een moeizame gezinshereniging plaats op het idyllische eiland Billiton. Maar de strijd gaat door: vader neemt deel aan het keiharde Nederlandse militaire antwoord op de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. Na de verloren koloniale oorlog keert het gezin omstreeks 1950 berooid terug naar Nederland, dat bepaald niet op hen zit te wachten.
Via onderluitenant Henk Navest, infanterist bij het koloniale KNIL, en zijn vrouw Trijntje met hun kinderen Ab en Ceel, krijgt de lezer een inkijkje in een bewogen leven.
Aan de hand van familieverhalen, achtergehouden patrouilleverslagen en unieke dagboekaantekeningen reconstrueert Art de Vos het leven van Henk en Trijntje Navest en hun familieleden. De gebeurtenissen in dit meeslepende familieverhaal trekken diepe sporen in de karakters van de hoofdpersonen: zij waren tegelijkertijd getuige, slachtoffer én partij in dit zwarte hoofdstuk in onze vaderlandse geschiedenis.
Art de Vos (1964) is historicus en communicatieadviseur. Hij schreef enkele publieksboeken, ‘Gordel van geweld. Overleven in Indië’ is zijn eerste literaire non-fictie. Als communicatieadviseur werkt hij met gepolariseerde maatschappelijke kwesties. Zijn motto is: onderzoek het tegendeel. Iedere kwestie heeft meerdere kanten en niets is zwart wit. In ‘Gordel van geweld’ brengt Art de Vos zijn vakkennis van geschiedschrijving en communicatie samen. Zonder te oordelen of te willen overtuigen belicht hij wat direct betrokkenen dreef en overkwam in de extreme nadagen van ons koloniale Nederlands-Indië.
Reacties
De historicus De Vos werkte tien jaar aan deze Indische familiekroniek rond de KNIL-soldaat Henk Navest (1913-1994), zijn vrouw Trijntje (1919-2008) en zoons Ab (1939-2015) en Ceel (1940). Op basis van interviews, dagboeken, militaire rapporten en andere bronnen reconstrueert De Vos de door oorlog en geweld getekende jaren 1942-1950. Henk vocht tegen de Japanse invasie (1942), werkte aan de Birmaspoorlijn en werd na 1945 opnieuw op Billiton en Oost-Java ingezet in de dekolonisatieoorlog. Zijn gezin overleefde in Japanse kampen en leed onder het geweld van de guerrillaoorlog. In 1950 ging het gezin naar Nederland. De Vos noemt zijn boek 'literaire non-fictie', waarin met 'de taal van nu', 'de geest van toen' wordt opgeroepen. Hij licht slechts summier toe waar de tekst is aangepast. Als historisch betrouwbare bron kan het boek niet gelden, hoe nauwgezet De Vos ook probeert de feiten te volgen. In de overvloed aan Indische oorlogsverhalen behoort deze goed leesbare kroniek tot de betere en toont hoe uitzonderlijke gebeurtenissen op wereldschaal een gewoon Indisch gezin kunnen ontwortelen. Met zwart-witfoto's en een verklarende woordenlijst.
Dr. Harry Poeze voor NBD BiblionEen indrukwekkende vingeroefening in het vertellen van een toe nu toe toegedekte geschiedenis.
PZCTien jaar werkte Art de Vos aan deze goed geschreven familiekroniek. De familie Navest, waarover hij schrijft, redt het allemaal maar net. 'Het einde van Indië is nog steeds emotioneel zwaar beladen. Ik probeer niet te oordelen', zegt De Vos. Zijn boek is een poging om het gesprek over het einde van de kolonie op gang te brengen, want zwijgen, daar is niemand bij gebaat.
MoessonEen aanrader voor wie zich wil verdiepen in wat er écht in deze zwarte periode van de geschiedenis gebeurd is en welke steken de Nederlandse politiek heeft laten vallen.
TrefpuntAzië.com'Gordel van geweld' is tijdens het lezen moeilijk weg te leggen. De uitstekend geschreven familiekroniek geeft veel inzicht in de politieke verhoudingen en koloniale ideeën en idealen van toen. De kwestie rond de Molukse KNIL-soldaten wordt begrijpelijk uitgelegd. De lezer leert de (na)dagen van het koloniale Nederlands-Indië vanuit meerdere invalshoeken te bekijken en wordt daarmee geholpen om een beter gemotiveerde en onderbouwde mening hierover te vormen.
Go2War2.nl